Η εικόνα του σώματος εμπεριέχει την αυτοαντίληψη και τις στάσεις που σχετίζονται με το σώμα που περιλαμβάνουν σκέψεις, πεποιθήσεις, συναισθήματα και συμπεριφορές1. Μερικοί συγγραφείς ανέφεραν ότι η εικόνα του σώματος σχετίζεται με την αυτο-εικόνα και την αυτοεκτίμηση. Από αυτή την άποψη, οι γυναίκες αντιλαμβάνονται το γυναικείο σώμα ως μέσο για την επικοινωνία της θηλυκότητάς τους στον κόσμο2. Η έννοια της φυσικής αλλοίωσης που οφείλεται στον καρκίνο του μαστού αντιπροσωπεύει έναν από τους παράγοντες που επηρεάζουν περισσότερο την προσαρμογή και την αφομοίωση μιας νέας εικόνας σώματος. Μια κακή εικόνα του σώματος έχει συσχετιστεί με μεγαλύτερη σωματική και ψυχολογική δυσφορία. Οι συχνότερα αναφερόμενες απώλειες από ασθενείς με καρκίνο του μαστού είναι σωματικές καθώς αυτές είναι πραγματικές και ορατές σε άλλους. Η εικόνα του σώματος μεταβάλλεται λόγω της απώλειας του μαστού, των μαλλιών ή των σωματικών λειτουργιών, της παρουσίας χειρουργικών ουλών, αλλαγών βάρους και λεμφοιδήματος, τα οποία μπορεί δυνητικά να επηρεάσουν τη συνολική ποιότητα ζωής3.
Λίγες μελέτες έχουν διερευνήσει τον αντίκτυπο του καρκίνου του μαστού στην εικόνα του σώματος σε γυναίκες νεαρής ηλικίας. Οι Rosenberg και συν. διαπίστωσαν ότι η ογκολογική θεραπεία, συμπεριλαμβανομένης της ριζικής χειρουργικής επέμβασης και της ακτινοβολίας, και τα σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα ήταν παράγοντες που σχετίζονται με περισσότερες ανησυχίες σχετικά με την εικόνα του σώματος σε νέες γυναίκες. Οι ασθενείς που υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση συνήθως αισθάνονται παραμορφωμένες, ασύμμετρες, λιγότερο θηλυκές και σεξουαλικά ελκυστικές, έχουν μειωμένη προσωπική αξία και τείνουν να αποφεύγουν να φαίνονται γυμνές4.
Η μη αποδοχή της εικόνας του σώματος, η χαμηλή αυτοεκτίμηση και τα συναισθήματα θλίψης ή άγχους εμφανίζονται συχνά κατά τη διάρκεια και μετά τη θεραπεία του καρκίνου. Παρακάτω παρουσιάζονται κάποιες συστάσεις οι οποίες μπορείς δυνητικά να βοηθήσουν τις γυναίκες στην αποδοχή μιας νέας εικόνας του σώματος3:
1. Ασκήσεις αυτοεκτίμησης σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού
2. Παρότρυνση για φυσική άσκηση ώστε να βελτιωθεί η άποψη για την εικόνα του σώματος κατά τη διάρκεια της θεραπείας
3. Παροχή βοήθειας για τη διαχείριση των συμπτωμάτων και για τη βελτίωση της εικόνας του σώματός τους μέσω ψυχο-εκπαιδευτικών παρεμβάσεων
4. Ενημέρωση των γυναικών για τις πιθανές ανησυχίες που θα προκύψουν για την εικόνα του σώματος μετά τη ριζική χειρουργική επέμβαση
5. Προώθηση των πραγματικών προσδοκιών μέσω της εκπαίδευσης και της παροχής συμβουλών πριν από τη χειρουργική επέμβαση για τη βελτίωση της ικανοποίησης
6. Συμβουλές για ειδικές τεχνικές μακιγιάζ ώστε οι γυναίκες να νιώσουν περισσότερο ο εαυτός τους3.
Πηγές
1. Cash, T. F. (2004). Body image: Past, present, and future.
2. da Costa Vargens, O. M., & Berterö, C. M. (2007). Living with breast cancer: its effect on the life situation and the close relationship of women in Brazil. Cancer nursing, 30(6), 471-478.
3. Miaja, M., Platas, A., & Martinez-Cannon, B. A. (2017). Psychological impact of alterations in sexuality, fertility, and body image in young breast cancer patients and their partners. Revista de investigacion clinica, 69(4), 204-209.
4. Rosenberg SM, Tamimi RM, Gelber S, Ruddy KJ, Bober SL, Kereakoglow S, et al. Treatment-related amenorrhea and sexual functioning in young breast cancer survivors. Cancer. 2014;120:2264-71
Ειρήνη Κοντού, Τελειόφοιτη τμήματος Ψυχολογίας
Έρευνα στο πλαίσιο πρακτικής άσκησης του Τμήματος Ψυχολογίας Α.Π.Θ.