Το 2020, οι γυναίκες που είχαν διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού έφταναν στα 2,3 εκατομμύρια. Με 7,8 εκατομμύρια διαγνώσεις καρκίνου του μαστού τα τελευταία 5 χρόνια, ο καρκίνος του μαστού, έγινε ο πιο διαδεδομένος καρκίνος στον κόσμο [1]. Επειδή πολλές από τις γυναίκες που διαγιγνώσκονται δεν έχουν οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού, η διάγνωση έρχεται συχνά ως μια δυσάρεστη καταστροφική έκπληξη. Η συναισθηματική αναστάτωση που προκύπτει μπορεί να επηρεάσει τη σωματική υγεία των γυναικών καθώς και την ψυχολογική τους ευημερία [2].
Πώς επηρεάζει ο καρκίνος του μαστού την ψυχική υγεία;
Ο αντίκτυπος του καρκίνου του μαστού και οι μέθοδοι θεραπείας του, όπως η μαστεκτομή περιλαμβάνουν δυσμενείς επιπτώσεις στην ψυχική υγεία, ιδιαίτερα διαταραχές της διάθεσης (κατάθλιψη, άγχος, θυμό), απελπισία, αλλαγές στην εκτίμηση του σώματος, υποτροπή της ασθένειας και ακόμα και θάνατο [3].
Τι αντίκτυπο έχει η διάγνωση καρκίνου του μαστού στην ψυχολογική ευεξία;
Η λήψη διάγνωσης καρκίνου του μαστού μπορεί να είναι ένα από τα πιο οδυνηρά συμβάντα που βιώνουν ποτέ οι γυναίκες. Το άγχος συνεχίζεται ακόμη και αφού έχουν περάσει το αρχικό σοκ της διάγνωσης. Καθώς οι γυναίκες ξεκινούν μια συχνά μακρά διαδικασία θεραπείας, ενδέχεται να βρεθούν αντιμέτωπες με νέα προβλήματα. Μπορεί να έχουν δυσκολίες στις προσωπικές τους σχέσεις, για παράδειγμα ή μπορεί να αισθάνονται κουρασμένες όλη την ώρα. Ίσως να ανησυχούν πολύ για τα συμπτώματα, τη θεραπεία και τη θνησιμότητα. Παράγοντες όπως οι παραπάνω μπορούν να συμβάλουν στο χρόνιο άγχος και την κατάθλιψη [2].
Γιατί είναι σημαντικό να αναζητήσετε ψυχολογική βοήθεια;
Όταν μια γυναίκα διαγιγνώσκεται με καρκίνο το να αισθάνεται συγκλονισμένη και αγχωμένη είναι μια απόλυτα φυσιολογική απάντηση. Τα αρνητικά συναισθήματα που νιώθουν οι γυναίκες μπορούν να τις κάνουν να σταματήσουν να κάνουν πράγματα που είναι ωφέλιμα για αυτές και να αρχίσουν να κάνουν πράγματα που είναι κακά για οποιονδήποτε. Οι γυναίκες με καρκίνο του μαστού μπορεί να ξεκινήσουν κακή διατροφή, και μπορεί να μειώσουν την άσκησή τους. Μπορεί ακόμα να απομακρυνθούν από την οικογένεια και τους φίλους τους. Ταυτόχρονα, αυτές οι γυναίκες μπορούν να ξεκινήσουν να πίνουν αλκοόλ, να καπνίζουν, να στρέφονται στην καφεΐνη ή και στα ναρκωτικά σε μια προσπάθεια να ηρεμήσουν. Η διάγνωση καρκίνου του μαστού μπορεί επίσης να οδηγήσει σε πιο σοβαρά προβλήματα. Για ορισμένες γυναίκες, για παράδειγμα, τα νέα οδηγούν σε κατάθλιψη, η οποία μπορεί να δυσκολέψει την προσαρμογή τους. Ορισμένες γυναίκες απογοητεύονται τόσο πολύ από τη δοκιμασία του καρκίνου που αρνούνται να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση ή απλώς σταματούν να πηγαίνουν σε ραντεβού ακτινοβολίας ή χημειοθεραπείας [2].
Πώς μπορεί η ψυχολογική θεραπεία να βοηθήσει τις γυναίκες να προσαρμοστούν;
Οι ψυχολόγοι και άλλοι επαγγελματίες ψυχικής υγείας με εμπειρία στη θεραπεία του καρκίνου του μαστού μπορούν να βοηθήσουν πολύ. Ένας από τους βασικούς τους στόχους είναι να βοηθήσουν τις γυναίκες να μάθουν πώς να αντιμετωπίζουν τις σωματικές, συναισθηματικές αλλαγές που σχετίζονται με τον καρκίνο, καθώς και με ιατρικές θεραπείες που μπορεί να είναι επώδυνες και τραυματικές. Για ορισμένες γυναίκες, το άγχος μπορεί να σχετίζεται με το πώς θα εξηγήσουν την ασθένειά στα παιδιά τους ενώ για άλλες μπορεί να είναι πώς να ελέγχουν το άγχος ή την κατάθλιψη. Διδάσκοντας στους ασθενείς στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων σε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον, οι ψυχολόγοι βοηθούν τις γυναίκες να αντιμετωπίσουν την θλίψη και το φόβο τους και να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους. Για αρκετές γυναίκες, αυτή η απειλητική για τη ζωή κρίση τελικά αποδεικνύεται ότι είναι μια ευκαιρία για προσωπική ανάπτυξη που ενισχύει τη ζωή [2].
Τέτοια ευρήματα υπογραμμίζουν τη σημασία των ψυχολογικών παρεμβάσεων. Σε μια μελέτη, οι ερευνητές εξέτασαν τον αντίκτυπο των συνεδριών μικρών ομάδων με επικεφαλής ψυχολόγο που προσέφεραν στρατηγικές για τη μείωση του άγχους, τη βελτίωση της διάθεσης, την αλλαγή συμπεριφορών που σχετίζονται με την υγεία και τη συμμόρφωση με τη θεραπεία και τη φροντίδα. Οι ασθενείς με καρκίνο του μαστού που συμμετείχαν στις ομάδες είχαν 45% χαμηλότερο κίνδυνο επανεμφάνισης καρκίνου και 56% χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από καρκίνο του μαστού [2].
Πηγές
- Breast cancer (2021,Μarch 26). Ανακτήθηκε από https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/breast-cancer
- Breast cancer: How your mind can help your body.(2011). Ανακτήθηκε από https://www.apa.org/topics/behavioral-health/breast-cancer
- The Relationship between Body Esteem and Hope and Mental Health in Breast Cancer Patients after Mastectomy [2015 May-Aug 21(2)] Ανακτήθηκε από https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4441182/
Ειρήνη Κοντού, Τελειόφοιτη τμήματος Ψυχολογίας
Έρευνα στο πλαίσιο πρακτικής άσκησης του Τμήματος Ψυχολογίας Α.Π.Θ.